Ο βασιλιάς της Σάμου Αγκαίος

Μάθε περισσότερα: Ο πρώτος αμπελοκαλλιεργητής του νησιού, θεωρείται ο , βασιλιάς της Σάμου και ήρωας της Αργοναυτικής εκστρατείας. Όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης, όταν ο Αγκαίος επέστρεψε από την Αργοναυτική εκστρατεία στο νησί της Σάμου, ξεκίνησε την αμπελοκαλλιέργεια. Επειδή υποχρέωνε τους δούλους του να δουλεύουν πολύ σκληρά,  κάποιος ηλικιωμένος αγανακτισμένος δούλος, τον καταράστηκε να μην προφτάσει να πιει κρασί από την πρώτη του σοδειά.

Όταν έγινε ο τρύγος και ετοιμάστηκε το πρώτο κρασί από τα αμπέλια του Αγκαίου, εκείνος θυμήθηκε να ειρωνευτεί το δούλο για την προφητεία του. Γέμισε μια κούπα με το πρώτο σαμιώτικο κρασί και έστειλε άλλους δούλους να τον φέρουν μπροστά του.

Ήξερες ότι:  «Βλέπεις», του είπε, «η κατάρα σου δεν έπιασε. Να το κρασί, που θα ευφράνει το λαρύγγι μου…».

Κι ο δούλος, απάντησε με τη φράση που έμεινε παροιμιώδης: «Πολλά πέλει μεταξύ κύλικος και χείλεος άκρου» (δηλαδή, «υπάρχει μεγάλη απόσταση από το χείλος της κούπας μέχρι την άκρη των χειλιών σου»).

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στις πηγές, ο Αγκαίος δεν κατάφερε τελικά να πιει από το κρασί που παρήγαγε στο αμπέλι του γιατί, ειδοποιήθηκε τη στιγμή εκείνη από άλλους δούλους ότι ένα αγριογούρουνο κατέστρεφε τον αμπελώνα του. Πέταξε την κούπα με το κρασί κι έσπευσε στο αμπέλι, όπου και σκοτώθηκε από το αγριογούρουνο, επαληθεύοντας την προφητεία.

Ο Διόνυσος και οι αμαζόνες

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Διόνυσος, ο θεός των αμπελιών και του κρασιού, έφτασε στη Σάμο καταδιώκοντας τις Αμαζόνες που είχαν περιφρονήσει τη λατρεία του και είχαν βρει καταφύγιο στο νησί. Για να τις κατατροπώσει ζήτησε τη βοήθεια των κατοίκων του νησιού και σε αντάλλαγμα αυτός τους χάρισε το κλήμα  που παράγει το «Άσπρο Μοσχάτο» σταφύλι και τους δίδαξε τη διαδικασία παραγωγής κρασιού.

Οξυπύθμενος αμφορέας

Μάθε περισσότερα: Σαμιακός αμφορέας που αποθηκεύονταν κρασί. Απεικονίζεται το ζεύγος των «κωμαστών» (πανηγυριστών), που πίνουν κρασί και χορεύουν προς τιμήν του θεού Διόνυσου.

Χρονολογείται τον 6^ο αιώνα π.χ. και ανακαλύφθηκε στο Μπερεζάν, τον αρχαιότερο ελληνικό οικισμό στο βόρειο Εύξεινο Πόντο.

Αυτός ο αμφορέας, χρησίμευε για την μεταφορά και εμπορία του κρασιού σε μακρινές αποστάσεις. Ονομάζεται οξυπύθμενος,  γιατί ο πυθμένας του αγγείου είχε οξεία απόληξη, δηλαδή μυτερό τελείωμα, έτσι ώστε να στέκεται όρθιος καρφωμένο στην άμμο μέσα στο αμπάρι του πλοίου.

Η μεταφορά οξυπύθεμνων αγγείων γίνονταν στην αρχαιότητα από τις σαμιακές διήρεις «Σάμαινες» που αποδεδειγμένα μετέφεραν, τα χρόνια εκείνα, κρασιά από τη Σάμο σε διάφορα λιμάνια του τότε γνωστού κόσμου. Το ύψος αυτών των αμφορέων κυμαινόταν συνήθως από 0.60-1μ και η χωρητικότητά τους από 20-40 λίτρα.

Ήξερες ότι: H κάθε οινοπαραγωγός περιοχή, συνεπώς και η Σάμος, επέλεγε διαφορετική μορφή για τα αγγεία που χρησιμοποιούσε, απόδειξη του τόπου προέλευσης και εγγύηση για το περιεχόμενο του. Η ειδική σφραγίδα έδινε πληροφορίες για την προέλευση και τη χρονολογία της «εμφιάλωσης».

Ενσφράγιστες λαβές σαμιακών αμφορέων βρέθηκαν και ταυτίστηκαν εκτός από τη Σάμο (αρχαία πόλη και Ηραίο), στη Μέμφιδα, Αλεξάνδρεια, Ναύκρατη, Κω, Πέλλα και Σαλαμίνα της Κύπρου.